พระสมเด็จจิตรลดา ช่วงปี11- 12

พระสมเด็จจิตรลดา พระเครื่องเพียงรุ่นเดียวที่เป็นฝีพระหัตถ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงกดพิมพ์สร้างขึ้นด้วยพระองค์เอง ช่วงปี 2508-2512 ** จากการสังเกต พระสมเด็จจิตรลดาที่ทรงสร้างในปีแรกๆองค์พระจะมีมวลสารมากกว่าที่ทรงสร้างในปีหลังๆ
พระพุทธศิลป์ขององค์พระสมเด็จจิตรลดา เป็นพุทธศิลป์แบบพระพุทธรูป พิมพ์ปางนั่งสมาธิ แบบขัดสมาธิราบ พระบาทขวาทับพระบาทซ้าย พระหัตย์ขวาทับพระหัตย์ซ้าย ประทับเหนือดอกบัวบานบน 5 กลีบ ล่าง 4 กลีบ รวมเป็น 9 กลีบ ตรงกับรัชกาลที่ 9 รูปทรงสามเหลี่ยมหน้าจั่ว แบ่งเป็นสองแม่พิมพ์ตามขนาดขององค์พระ คือ พิมพ์ใหญ่และพิมพ์เล็ก องค์นี้เป็นพระพิมพ์ใหญ่มีขนาดกว้าง 2.2 ซม. สูง 3.2 ซม. หนา 0.7 มม. ทั้ง 3 ด้านจะมีรอยขัดขอบไปในทิศทางเดียวกัน ส่วนพระพิมพ์เล็กมีขนาดกว้าง 1.2 ซม. สูง 1.9 ซม.พระราชประสงค์ในการสร้างพระสมเด็จจิตรลดา สืบเนื่องมาจากที่พระองค์ ได้รับทูลเกล้าฯ ถวายพวงมาลัยดอกไม้สดจากประชาชนในการเสด็จพระราชดำเนินเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธปฏิมากรแก้วมรกต

พระพักตร์
ใบหน้าองค์พระพิมพ์ ดูลักษณะคล้ายผลมะตูมอิ่มเอิบ

พระเกศ
พระเกศขององค์พระพิมพ์ดูเด่นชัด

พระกรรณ
ใบหูทั้งสองข้างขององค์พระพิมพ์จะติดเด่นชัด และโค้งอ่อนช้อย ยกเว้นพระพิมพ์ที่ทรงสร้างในปีพุทธศักราช 2508-2509 จะติดไม่เด่นชัด

พระนาสิก
จมูกขององค์พระพิมพ์จะดูเป็นสันเด่นชัด ยกเว้นพระพิมพ์ที่ทรงสร้างในปี 2508-2509 จะไม่ติดเป็นสันเด่นชัด

ดอกบัวบาน
กลีบดอกบัวบานจะอ่อนช้อยได้สัดส่วนเด่นชัด ส่วนมากมักมีการประทุของฟองอากาศเป็นรูปเล็กๆ

เกสรดอกบัว
เกสรเหนือกลีบดอกบัวบาน จะติดเป็นเม็ดกลมเรียงกันเป็นแถวเด่นชัด ส่วนมากมักจะเกิดการประทุของฟองอากาศเป็นรูเล็กๆ ส่วนพระพิมพ์ที่ทรงสร้างในปีพุทธศักราช 2508-2509 มักจะไม่ติดเป็นเม็ดกลมๆและเรียงกันเป็นแถว

มวลสาร
มวลสารหลักที่ปรากฏให้เห็นในองค์พระพิมพ์ จะเป็นเศษชิ้นเล็กๆ ส่วนมากจะเป็นเศษของดอกไม้แห้ง เศษของผงธูป และก้านธูป เศษชิ้นส่วนของสีที่ขูดจากผ้าใบภาพฝีพระหัตถ์ และจากเรือใบพระที่นั่งที่ทรงต่อขึ้น จะเป็นเศษสีแดง สีเขียว สีเขียวอ่อน สีเขียวอ่อนอมฟ้า สีขาวนม เศษชิ้นเล็กๆของแกนเทียนชัย เนื้อเทียนชัยสีขาวนม เศษชิ้นเล็กๆของเม็ดกรวด เม็ดทราย เศษดิน เศษชิ้นส่วนของทองคำเปลว บางองค์จะปรากฏเส้นพระเจ้า(เส้นผม) ส่วนมากจะฝังอยู่ด้านขอบข้างหรือด้านหลังขององค์พระพิมพ์ มวลสารศักดิ์สิทธิ์อื่นๆ จะมีจำนวนมากน้อย แบบหยาบ แบบหยาบปนละเอียด หรือแบบละเอียด ขึ้นอยู่กับปีที่ทรงสร้างพระพิมพ์ ไม่มีมาตรฐานที่แน่นอน แล้วทรงนำมวลสารศักดิ์สิทธิ์ต่างๆผสมรวมกับตัวประสานหลักที่ทรงในการสร้างพระพิมพ์ คงจะเป็นโพลีเอสเตอร์เรซิน(เป็นพลาสติกในรูปของเหลว) และใช้ ฮาร์ดเดนเนอร์(ตัวทำให้แข็ง) หรือที่เรียกกันว่า คะตะลิสต์(ตัวเร่งปฏิกิริยา) เมื่อใส่สารเร่งปฏกิริยาบางชนิดลงไปในเนื้อของเรซิ่น จะทำให้เกิดปฏิกิริยาทางเคมีขึ้น โดยการเปลี่ยนสภาพจากพลาสติกเหลว เป็นพลาสติกแข็งใส หรืออมเหลืองอมแดงแล้วแต่ชนิดของวัตถุดิบที่ทรงใช้ โดยตามธรรมชาติของเรซิ่นแล้ว จะเกิดความมันใส และเมื่อถูกผสมกับตัวเร่งปฏิกิริยา จะก่อให้เกิดความร้อน จึงเป็นสาเหตุให้องค์พระพิมพ์ส่วนมากปรากฏการประทุของฟองอากาศเป็นรูเล็กๆ หรือไม่ก็เป็นฟองอากาศอยู่บนผิวขององค์พระพิมพ์(ที่เข้าใจว่าทรงใช้โพลีเอสเตอร์เรซินเป็นตัวประสานหลัก อันเนื่องมาจากในช่วงนั้น พระองค์ทรงกำลังต่อเรือใบพระที่นั่ง

สำหรับองค์นี้ได้สืบทอดและผ่านการใช้งานมาจากบรรพบุรุษ มีทั้งภาพตอนแรกที่แกะออกจากกรอบที่ผ่านการใช้งานมา จะมีคราบดินและคราบทองเก่ากระจายฝังเนื้ออยู่โดยทั่วไป ลำดับภาพต่อมาเอาองค์พระมาปัดเช็ดให้เห็นมวลสารและองค์ประกอบพระเพื่อให้ชัดเจนมากขึ้น แล้วนำเอาทองแท้มาปิดด้านหลังเพื่อบูชา ตามพระราชดำรัส ปิดทองหลังพระ"